Jeśli jesteś ubezpieczony w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, przysługuje Ci szereg praw do bezpłatnej ochrony zdrowia. Nie wahaj się z nich korzystać – regularne badania, profilaktyka i wczesne działanie, są kluczem do zdrowego życia i skutecznej walki z chorobami.
Wszystkie zawarte poniżej informacje opracowane zostały na podstawie informatorów opublikowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia na stronie http://www.nfz.gov.pl/, gdzie na bieżąco możesz śledzić aktualności dotyczące systemu ochrony zdrowia.
Po pierwsze: lepiej zapobiegać, niż leczyć
Szanse na pokonanie każdej choroby są tym większe, im wcześniej jest ona wykryta. Dlatego też nie powinieneś czekać do pojawienia się problemów zdrowotnych ani nasilania objawów. Narodowy Fundusz Zdrowia oferuje bezpłatne badania profilaktyczne, których celem jest wczesne wykrycie i leczenie poniżej opisanych chorób.
Programy profilaktyczne przeznaczone dla kobiet i mężczyzn
Choroby układu krążenia
Program profilaktyczny chorób układu krążenia przeznaczony jest dla osób w wieku 35, 40, 45, 50 lub 55 lat, które dotychczas nie posiadały takiego rozpoznania, w okresie ostatnich 5 lat nie korzystały z programów profilaktycznych z tego zakresu oraz są obciążone czynnikami ryzyka. Zgodnie z informacją podaną przez NFZ, zaliczają się do nich:
- nadciśnienie tętnicze krwi (wartości ciśnienia tętniczego powyżej 140/90 mmHg),
- podwyższone stężenie we krwi cholesterolu całkowitego, LDL-cholesterolu, triglicerydów i niskie stężenie HDL-cholesterolu,
- palenie tytoniu,
- niska aktywność ruchowa,
- nadwaga i otyłość,
- upośledzona tolerancja glukozy,
- wzrost stężenia fibrynogenu,
- wzrost stężenia kwasu moczowego,
- nadmierny stres,
- nieracjonalne odżywianie,
- płeć męska,
- obciążenia genetyczne.Badanie polega na określeniu ryzyka zachorowania na choroby układu krążenia. Składa się na nie pomiar ciśnienia tętniczego, określenie wskaźnika masy ciała (BMI) oraz zbadanie poziomu cholesterolu i trójglicerydów w organizmie pacjenta.
Choroby odtytoniowe
Program profilaktyczny kierowany jest dla osób palących papierosy, które ukończyły 18. rok życia. Jeśli osoba uzależniona dodatkowo jest w wieku od 40 do 65 lat, ma prawo do badań z zakresu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Dotyczy to tych osób, które nie wykonywały w ramach programu przez ostatnie 3 lata badań spirometrycznych i u których wcześniej nie zdiagnozowano POChP, rozedmy płucnej ani przewlekłego zapalenia oskrzeli. Pamiętaj jednak, że pierwszym krokiem w profilaktyce chorób oddytoniowych jest przede wszystkim zaprzestanie palenia. Jeśli jesteś uzależniony od nikotyny i nie potrafisz poradzić sobie ze swoim problemem, możesz skorzystać z Telefonicznej Poradni Pomocy Palącym, czynnej od poniedziałku do piątku w godz. 11-19 (801-108-108).
Gruźlica
Program profilaktyki gruźlicy dotyczy osób, które ukończyły 18. rok życia i dotychczas nie miały rozpoznania gruźlicy. Skierowany jest przede wszystkim do pacjentów, którzy mieli kontakt z osobami, u których rozpoznano gruźlicę, a także do osób borykających się z ciężką sytuacją życiową, jak np.:
- niepełnosprawność,
- długotrwała choroba,
- uzależnienie od alkoholu lub narkotyków,
- bezdomność.Aby skorzystać z badania nie jest potrzebne skierowanie. Pacjenci, u których nie rozpoznano gruźlicy mogą w ramach programu powtórzyć je po upływie 24 miesięcy.
Programy przeznaczone dla kobiet
Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi
Rak piersi to najczęstszy rodzaj nowotworu dotykający kobiety – dlatego każda z nich powinna samodzielnie obserwować swoje ciało i regularnie sprawdzać, czy na jej piersiach nie pojawiają się niepokojące zmiany. Oprócz tego, w Polsce funkcjonuje Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi – program ten przeznaczony jest dla kobiet w wieku od 50 do 69 lat, które w przeciągu ostatnich dwóch lat nie wykonywały badań mammograficznych oraz pacjentek, które otrzymały pisemne wskazanie do mammografii po upływie roku od ostatniego badania. Do drugiej grupy należą kobiety, które obciążone są czynnikami ryzyka, takimi jak rak piersi występujący w najbliższej rodzinie oraz mutacje w obrębie genów BRCA1 lub BRCA2. Podczas badania potrzebny Ci będzie dowód osobisty z numerem PESEL. Jeśli podczas mammografii stwierdzone zostaną zmiany patologiczne, pacjentka kierowana jest do kolejnego etapu badań – diagnostyki pogłębionej, w celu sprawdzenia charakteru owych zmian.
Program profilaktyki raka szyjki macicy (cytologia)
Każdego roku u kilku tysięcy Polek diagnozuje się raka szyjki macicy. Im wcześniej jest on wykryty, tym większe szanse na jego wyleczenie. Dlatego warto skorzystać z Programu profilaktycznego przeznaczonego dla kobiet w wieku od 25 do 59 lat. Do bezpłatnego badania kwalifikowane są kobiety, które w ciągu ostatnich 3 lat nie wykonywały cytologii oraz kobiety znajdujące się w grupie ryzyka, które nie wykonywały cytologii w przeciągu ostatniego roku.
Jak leczyć się za granicą?
Jeśli jesteś ubezpieczony i posiadasz dostęp do publicznych świadczeń zdrowotnych w Polsce, w niektórych przypadkach masz również zapewniony dostęp do publicznego leczenia w czasie wyjazdu za granicę. Dotyczy to sytuacji tymczasowego pobytu w jednym z państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (należą do niego Islandia, Liechtenstein, Norwegia oraz Szwajcaria). Odpowiedni wniosek pobrać możesz na stronie http://www.nfz.gov.pl/ w zakładce „Dla pacjenta” lub w jednej z delegatur NFZ i złożyć go osobiście, bądź wysłać elektronicznie. Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) ważna jest przez 5 lat dla osób pobierających świadczenia emerytalne oraz pół roku dla osób zatrudnionych i pobierających rentę.
Pamiętaj! Przed skorzystaniem z usług zagranicznych placówek leczniczych upewnij się, że działają one w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej! W czasie wyjazdu kartę EKUZ staraj się mieć zawsze przy sobie.
W jaki sposób ubiegać się o wyjazd do szpitala uzdrowiskowego?
Aby ubiegać się o wyjazd do uzdrowiska musisz skontaktować się ze swoim lekarzem kierującym. Na podstawie wywiadu i historii chorób wypełni on skierowanie. Możliwe, że poprosi Cię także o wykonanie dodatkowych badań (np. krwi, moczu, EKG). O tym, czy Twój wniosek został przyjęty zostaniesz poinformowany listownie, zaś powiadomienie o dokładnym terminie wyjazdu otrzymasz nie później niż 14 dni przed turnusem. Niestety, obecnie średni czas oczekiwania na podobny wyjazd wynosi ok. 2 lat.
Pobyt w uzdrowisku, jak i uczestnictwo w zaleconych dla chorego zabiegach leczniczych, jest bezpłatny – pacjent musi pokryć jedynie koszt dojazdu. Inaczej wygląda jednak kwestia wyjazdu do sanatorium, gdzie możesz liczyć się z opłacaniem, oprócz dojazdu, także części kosztów zakwaterowania.
Czy Twój lek jest refundowany?
Prawo do refundacji środków medycznych niezbędnych do leczenia mają osoby ubezpieczone. Receptę mogą wystawiać zarówno lekarze w ramach publicznej, jak i prywatnej służby zdrowia (na podstawie umowy zawartej między lekarzem a NFZ). Przed realizacją recepty warto upewnić się, czy apteka, w której kupujesz lekarstwa podpisała umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. Świadczyć o tym powinno widoczne z zewnątrz logo NFZ.
Pamiętaj! Wypisywanie recept dotyczy sytuacji, gdy nie leczysz się stacjonarnie. W czasie pobytu w szpitalu wszystkie niezbędne leki przysługują Ci za darmo.
Należy pamiętać także o tym, że recepty mają określony termin realizacji. Najkrótszy dotyczy antybiotyków (7 dni od daty wystawienia), zaś najdłuższy – preparatów immunologicznych (90 dni) oraz leków sprowadzanych z innego kraju (120 dni). Najczęstsza, przeciętna ważność recepty to 30 dni.
Dużym ułatwieniem w uzyskiwaniu informacji na temat interesujących nas lekarstw jest uruchomiona przez Ministerstwo Zdrowia strona internetowa http://bil.aptek.pl. Strona ta zawiera, między innymi:
- podstawowe informacje o lekach (nazwę, postać leku, ilość leku w opakowaniu, dawkowanie),
- wyszukiwarkę leków refundowanych, wraz z informacją o cenie detalicznej i dopłacie ze strony NFZ,
- analizator interakcji pomiędzy lekami, który pozwala na jednoczesną analizę interakcji do 10 leków naraz.
Nowym rozwiązaniem jest także uruchomiona w 2014 roku infolinia Ministerstwa Zdrowia. Korzystając z niej można od farmaceutów uzyskać informacje na temat tańszych odpowiedników leków refundowanych. Infolinia czynna jest codziennie, w godzinach 08.00 – 20.00 pod numerem telefonu 22 123 98 00. Koszt połączenia z infolinią jest taki sam jak na zwykłe numery telefonu.
Masz prawo do informacji!
W Polsce od 7 lat w ramach NFZ działa internetowa platforma Zintegrowany Informator Pacjenta (ZIP), dzięki której możesz mieć na bieżąco stały dostęp do informacji na temat Twojego leczenia. Rejestracja w serwisie składa się z dwóch etapów. Po pierwsze, musisz odwiedzić stronę internetową https://zip.nfz.gov.pl/ i utworzyć konto poprzez wypełnienie odpowiedniego wniosku. Jako że chcesz uzyskać dostęp do informacji poufnych, rejestracja wymaga także, abyś stawił się osobiście, wraz z dowodem tożsamości, w oddziale NFZ. Po otrzymaniu identyfikatora i tymczasowego hasła będziesz mógł zalogować się do serwisu, a dzięki temu uzyskać dostęp do informacji takich jak: przebieg leczenia, udzielone świadczenia zdrowotne (w tym przepisane leki) oraz ich koszt. Korzystanie z serwisu jest bezpłatne.
Informacje dotyczące systemu leczenia w Polsce możesz uzyskać także dzwoniąc na Infolinię Centrali NFZ (800-392-076, 22 572-60-42). Korzystając z niej uzyskasz przydatne informacje, takie jak np.: miejsca, w których otrzymasz pomoc w nocy, w dni świąteczne oraz weekendy, dane telefoniczne i adresowe wojewódzkich oddziałów NFZ, adresy i telefony do placówek NFZ w Twojej okolicy, a także (korzystając z infolinii „kolejkowej”), dowiesz się o miejscach, w których kolejki do lekarzy są najkrótsze oraz o czasie oczekiwania na wizytę w konkretnych placówkach.
Nie zapewniono Ci odpowiedniej opieki? Masz prawo złożyć skargę!
Jeśli odmówiono Ci realizacji przysługujących z tytułu ubezpieczenie zdrowotnego praw, masz możliwość złożenia skargi. Możesz złożyć ją do następujących osób i placówek:
- dyrektor lub kierownik placówki (szpitala/przychodni),
- Rzecznik Praw Pacjenta – możesz skontaktować się z bezpłatną infolinią Rzecznika Praw Pacjenta (czynna od poniedziałku do piątku w godz. 9.00 – 21.00 pod numerem 800-190-590), a także bezpośrednio lub listownie (Biuro Rzecznika Praw Pacjenta, ul. Młynarska 46, 01-171 Warszawa),
- Rzecznik Okręgowej Izby Lekarskiej,
- Narodowy Fundusz Zdrowia.
Pismo powinno zawierać Twoje dane teleadresowe, dane osoby lub placówki, której skarga dotyczy, a także szczegółowy opis sytuacji, która budzi Twoje zastrzeżenia. Osoba, która chciałaby złożyć skargę, ale nie pozwalają jej na to okoliczności, może upoważnić inną osobę do złożenia skargi w jej imieniu. Wówczas owo upoważnienie powinno zostać dołączone do pisma. Dokument możesz złożyć osobiście w oddziale NFZ, a także wysłać pocztą, faksem lub drogą elektroniczną. Po złożeniu skargi oczekuj na pisemną informację o sposobie jej rozpatrzenia.
Uwaga! Możliwe, że konieczność rozpoczęcia postępowania wyjaśniającego będzie wymagała Twojego dalszego zaangażowania w sprawę. NFZ może poprosić Cię o złożenie wyjaśnień lub zajęcie stanowiska w kwestii będącej przedmiotem skargi.
Pamiętaj, że w systemie opieki zdrowotnej główną rolę odgrywa pacjent, jego problemy i potrzeby. Nie wahaj się korzystać z profesjonalnej pomocy i – w razie czego – domagać się realizacji Twoich praw. Regularne badania i wizyty lekarskie są niezbędne, by jak najdłużej cieszyć się zdrowiem i życiem.